Tác phẩm Chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa kinh nghiệm phê phán là một công trình nghiên cứu khoa học lớn của V.I.Lênin, đồng thời cũng là một trong những tác phẩm tiêu biểu của chủ nghĩa Mác – Lênin. Tác phẩm ra đời vào những năm đầu của thế kỷ XX, không chỉ bắt nguồn từ những biến động chính trị của nước Nga mà còn để đấu tranh chống lại những người theo chủ nghĩa Makhơ – một trường phái với tên gọi “chủ nghĩa kinh nghiệm phê phán” đã thu hút được sự chú ý của rất nhiều nhà triết học Nga lúc bấy giờ. Đây cũng là một trong những tác phẩm bút chiến nổi tiếng V.I.Lênin đã kế thừa tinh thần phê phán và cách mạng của C.Mác và Ph. Ăngghen trước đó. Với tác phẩm này, thông qua việc phê phán những quan điểm sai lầm, phiến diện của phái Makhơ, V.I.Lênin đã trình bày một cách có hệ thống những vấn đề cơ bản nhất của triết học Mác, trong đó nổi bật nhất là những vấn đề của chủ nghĩa duy vật. Đó là cách Lênin phát triển chủ nghĩa Mác lên một tầm cao mới, gắn với những điều kiện thực tiễn của nước Nga trong những năm đầu thế kỷ XX. Cho đến nay, tác phẩm đã ra đời được hơn 100 năm nhưng những người học tập và nghiên cứu vẫn thấy cần tiếp tục nghiên cứu tác phẩm. Điều đó không chỉ góp phần tìm hiểu chủ nghĩa Mác mà còn kế thừa tinh thần cách mạng, khoa học của những người sáng lập chủ nghĩa Mác trong điều kiện mới. Trong giới hạn của một tiểu luận triết học, tôi xin đi sâu vào phân tích một số nội dung cơ bản của chủ nghĩa duy vật biện chứng được Lênin trình bày trong tác phẩm.