Việc đổi mới phương pháp dạy học văn cần được tiến hành một cách triệt để và toàn diện: từ quan điểm chỉ đạo đến biên soạn chương trình, từ đổi mới phương pháp dạy học đến đổi mới trong kiểm tra, đánh giá. Muốn đạt được hiệu quả giáo dục cao nhất, việc giảng dạy văn học phải tiến hành sao cho phù hợp với đặc trưng của môn học và vấn đề giảng dạy tác phẩm văn học theo loại thể. Thực tế dạy học văn, đặc biệt là dạy học tác phẩm văn chương (TPVC) theo đặc trưng thể loại ở trường phổ thông những năm gần đây còn tồn tại nhiều vấn đề chưa được giải quyết triệt để. Một trong những nguyên nhân cơ bản tác động đến quá trình và hiệu quả các giờ dạy học văn nói chung, dạy học truyện ngắn Việt Nam nói riêng là sự lạc hậu, trì trệ, cải tiến nửa vời về phương pháp ở nhiều giáo viên (GV) phổ thông; trong đó dạy học truyện ngắn theo đặc trưng thi pháp thể loại và sự quan trọng của những phương pháp dạy học tích cực chưa được nhận thức đầy đủ và đúng mức. Trong khi đó, GV dạy văn thường xuyên phải “đối mặt” với những TPVC cụ thể vừa nằm trong quy luật ổn định của loại thể vừa đi chệch khỏi những quy chuẩn truyền thống để đổi mới thi pháp thể loại. Vì thế, đi tìm lời giải cho việc nâng cao hiệu quả dạy học truyện ngắn ở trường trung học phổ thông (THPT) dựa trên lí luận về thi pháp thể loại truyện ngắn là một việc làm cần thiết.