Trong những năm đầu thế kỷ XX, Giáo dục Việt Nam đang có những thay đổi, chuyển biến mạnh mẽ quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển phẩm chất và chú trọng phát triển năng lực toàn diện cho HS. Bốn trụ cột về GD của UNESCO trong thế kỷ XXI là “học để biết” (bao gồm cả biết cách học), “học để làm”, “học để chung sống” và “học để tự khẳng định mình”. Cùng với sự phát triển kinh tế tri thức, toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, xu thế chung của đổi mới GD phổ thông nước ta tập trung vào những vấn đề: GD thông qua hoạt động (huấn luyện hành động); GD phải tạo ra sự suy nghĩ độc lập cho cá nhân; người học tự nhận biết được cái mà đời sống cá nhân của họ cần khi họ hội nhập và hòa nhập cộng đồng. Điều này mang ý nghĩa quyết định, chi phối toàn bộ quá trình đổi mới chương trình GD phổ thông hiện nay, trong đó có môn Ngữ văn. Đổi mới từ mục tiêu, nội dung, chương trình, phương pháp, công tác kiểm tra đánh giá đến công tác quản lý GD và quản lý nhà trường v.v.