Hành động ngôn ngữ là một trong những vấn đề trung tâm của ngữ dụng học, được nhiều nhà ngôn ngữ học trong và ngoài nước đặc biệt quan tâm. Có khá nhiều công trình, bài viết, luận văn, luận án, chuyên khảo đề cập đến hành động ngôn ngữ (HĐNN) nói chung và các hành động bộ phận nói riêng, không chỉ trong ngôn ngữ sinh hoạt, mà cả ở ngôn ngữ thuộc văn bản nghệ thuật. Tuy nhiên nghiên cứu hành động nhận xét của nhân vật qua hội thoại trong tiểu thuyết của một nhà văn cụ thể là vấn đề vẫn chưa được đi sâu nghiên cứu. 1.2. Ma Văn Kháng là một trong những cây bút văn xuôi tiêu biểu của nền văn học Việt Nam đương đại. Ông đã tập trung khai thác những vấn đề phức tạp trong cuộc sống đô thị thời đổi mới và thể hiện bằng giọng điệu giàu tính triết lý, suy tư. Trong thế giới nhân vật của tiểu thuyết Ma Văn Kháng, tầng lớp trí thức chiếm một vị trí đáng kể. Đó là những nhà giáo, nhà báo, nhà văn, kỹ sư. những người có đời sống nội tâm phức tạp, phong phú, luôn trăn trở, day dứt về nhân cách của bản thân, về nhân tình thế thái, về những giá trị đích thực của cuộc đời, con người. Trong bối cảnh văn học Việt Nam thời đổi mới, tiểu thuyết của Ma Văn Kháng gây được sự chú ý của dư luận. Từ góc độ nghiên cứu văn học, nhiều vấn đề nội dung tư tưởng, nghệ thuật, thi pháp, đặc điểm phong cách tác giả trong tiểu thuyết của Ma Văn Kháng đã được tìm hiểu, đánh giá. Bên cạnh đó, những vấn đề cụ thể về ngôn ngữ của tác phẩm xét từ bình diện dụng học vẫn chưa được chú ý đúng mức. Việc tìm hiểu hành động nhận xét qua lời thoại của nhân vật trong tiểu thuyết của nhà văn Ma Văn Kháng từ góc độ nghiên cứu dụng học là một sự mở rộng hướng tiếp cận đi sâu nghiên cứu ngôn ngữ tác phẩm văn chương, phù hợp với nghiên cứu phong cách ngôn ngữ nghệ thuật của nhà văn