Doanh nghiệp nhà nước (DNNN) ở Việt Nam hiện nay đang nắm giữ những tài sản chiến lược quan trọng nhất của đất nước có lợi thế kinh doanh so với các thành phần kinh tế khác.Tuy nhiên, kết quả hoạt động của DNNN chưa thực sự tương xứng với tiềm năng, lợi thế và chi phí đầu tư, chưa đáp ứng được sự kỳ vọng của người dân và nhà nước. Những thua lỗ, thất thoát vốn và tài sản nhà nước của các doanh nghiệp, các tổng công ty, các tập đoàn trong những năm gần đây khiến dư luận rất lo lắng và bức xúc, làm giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, mà nguyên nhân chính là do sự yếu kém trong quản lý kinh tế. Những bất cập chủ yếu trong việc thực hiện quyền sở hữu vốn nhà nước tại các doanh nghiệp hiện nay chủ yếu do sự thiếu minh bạch, công khai thông tin của các doanh nghiệp có vốn nhà nước. Do vậy, hơn bao giờ hết, cần đánh giá đúng thực chất hiệu quả sử dụng vốn nhà nước tại các doanh nghiệp qua hoạt động thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp. Là “tai mắt của trên, bạn của dưới”, ngành thanh tra trong những năm qua, đã và đang khẳng định được vị trí và vai trò của mình trong quản lý nhà nước. Đặc biệt, ngành thanh tra nói chung và công tác thanh tra của Thanh tra Chính phủ nói riêng đóng vai trò quan trọng trong tiến trình đổi mới cơ cấu lại DNNN và đổi mới phương thức quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Để cung cấp thông tin thực tế hơn, đầy đủ hơn, đặc biệt là những mặt hạn chế, khuyết điểm đã được thanh tra chỉ ra về tình hình quản lý và sử dụng vốn nhà nước tại doanh nghiệp, qua đó đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động này, nghiên cứu sinh chọn đề tài: “Quản lý và sử dụng vốn nhà nước tại các doanh nghiệp qua công tác thanh tra” với hy vọng góp phần cung cấp thêm những thông tin tổng hợp về tình hình quản lý, sử dụng vốn nhà nước tại các doanh nghiệp. Qua đó, đề xuất một số giải pháp để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn nhà nước tại doanh nghiệp.