Câu 1: Nguyên nhân bệnh là gì? Trình bày quan niệm khoa học về nguyên nhân bệnh học? Trả lời: a. Nguyên nhân bệnh: – Nguyên nhân bệnh là yếu tố có hại, khi tác động lên cơ thể sẽ quyết định bệnh phát sinh và các đặc điểm phát triển của bệnh. b. Quan niệm khoa học về nguyên nhân bệnh học: – Dựa vào phương pháp duy vật biện chứng để nêu lên mối quan hệ đúng đắn giữa nguyên nhân và điều kiện gây bệnh. – Nguyên nhân gây bệnh có vai trò quyết định và điều kiện thì phát huy tác dụng của nguyên nhân + Nguyên nhân là yếu tố có hại tác động lên cơ thể sẽ quyết định bệnh phát sinh và các đặc điểm của bệnh. + Yếu tố gây bệnh đó phải đạt đến một cường độ nhất định (độc lực, liều lượng cao, ), đặc điểm của bệnh chính là do nguyên nhân bệnh quyết định nên dựa vào đặc điểm của bệnh có thể khám phá ra nguyên nhân bệnh để từ đó xác định phương pháp điều trị hữu hiệu. + Nguyên nhân bệnh chỉ có thể phát huy tác dụng trong những điều kiện cơ thể nhất định. Ví dụ: Bệnh tụ huyết trùng do vi khuẩn gram âm Pasteurella multocida gây ra nhưng nó chỉ phát bệnh khi sức đề kháng của con vật bị giảm sút. Cường độ của nguyên nhân bệnh cũng là một điều kiện. – Trong những điều kiện nhất định, nguyên nhân có thể trở thành điều kiện. + Trong hoàn cảnh nào đó, một số yếu tố là nguyên nhân, nhưng trong hoàn cảnh khác nó lại trở thành điều kiện. + Ví dụ: Nuôi dưỡng kém là nguyên nhân của bệnh suy dinh dưỡng. Thiếu vitamin A là nguyên nhân của bệnh thiếu vitamin nhưng nó lại là điều kiện cho các bệnh nhiễm khuẩn phát triển. Tóm lại: Khi có nguyên nhân bệnh thì bệnh sẽ phát ra trong những điều kiện nhất định, ngược lại nếu có đầy đủ các điều kiện mà không có nguyên nhân bệnh thì bệnh cũng không thể phát ra được. *) Quy luật nhân quả trong nguyên nhân bệnh học: + Mỗi bệnh (hậu quả) đều có nguyên nhân nhất định gây ra và nguyên nhân có trước hậu quả. + Nguyên nhân gây bệnh dù từ ngoài hay từ trong ra đều tác động lên cơ thể mà sinh ra bệnh. Bệnh nào cũng có nguyên nhân nhất định gây nên. + Có nguyên nhân nhưng không nhất thiết phát sinh ra bệnh (hậu quả) khi không có điều kiện. + Cùng một nguyên nhân trong điều kiện này có thể phát sinh ra bệnh, nhưng trong điều kiện khác lại không phát sinh ra bệnh.